खालीलपैकी कोळशाचा सर्वाधिक साठा कोणत्या राज्यात आहे?

योग्य उत्तर झारखंड हे आहे.

Key Points

• भारतातील कोळशाचा सर्वाधिक साठा झारखंड राज्यात आहे, त्यानंतर ओडिशा आणि छत्तीसगडचा क्रमांक लागतो.
• भारतातील कोळसा संसाधने:
  • हे प्रामुख्याने द्वीपकल्पीय भारताच्या जुन्या गोंडवाना रचणेमध्ये आणि ईशान्य भागातील नवीन तृतीयक रचणेमध्ये आढळते..
  • भारतातील सुमारे 80 टक्के कोळशाचे साठे बिट्युमेनी प्रकारचे आहेत आणि ते नॉन-कोकिंग (कोक नसलेले) श्रेणीचे आहेत.
  • भारतातील सर्वात महत्त्वाचे गोंडवाना कोळसा क्षेत्र दामोदर खोऱ्यात आहे.
  • ते झारखंड-बंगाल कोळसा पट्ट्यात आहेत आणि या प्रदेशात राणीगंज, झरिया, बोकारो, गिरिडीह आणि करणपुरा हे महत्त्वाचे कोळसा क्षेत्र आहेत.
  • झरिया हे सर्वात मोठे कोळसा क्षेत्र असून त्यानंतर राणीगंजचा क्रमांक लागतो.
  • कोळशाशी संबंधित इतर नदी खोऱ्यामध्ये गोदावरी, महानदी आणि सोन यांचा समावेश होतो.
  • मध्य प्रदेशातील सिंगरौली (सिंगरौली कोळसा क्षेत्राचा काही भाग उत्तर प्रदेशात आहे), छत्तीसगडमधील कोरबा, ओडिशातील तालचेर आणि रामपूर, महाराष्ट्रातील चांदा-वर्धा, कांप्टी आणि बांदेर तेलंगणातील सिंगरेनी आणि आंध्र प्रदेशातील पांडूर हे सर्वात महत्त्वाचे कोळसा खाण केंद्र आहे.
  • आसाम, अरुणाचल प्रदेश, मेघालय आणि नागालँडमध्ये तृतीयक श्रेणी कोळसा आढळतो. याचे निष्कर्षण दरांगिरी, चेरापुंजी, मेवलोंग आणि लॅन्ग्रीन (मेघालय),  माकुम, जयपूर आणि आसाममधील  नाझिरा, नामचिक - नामफुक (अरुणाचल प्रदेश), आणि कालाकोट (जम्मू आणि काश्मीर) येथून केले जाते.
  • लिग्नाइटचा साठा सुमारे 36 अब्ज टन इतका आहे, त्यातील 90% दक्षिणेकडील तामिळनाडू राज्यात आहे.

Additional Information

• सर्वाधिक कोळसा खाणी दर्शवणारा नकाशा: