NEP च्या मते, शिक्षणाचा अविभाज्य भाग म्हणून पर्यावरण विज्ञान समाविष्ट करण्याचे मुख्य कारण काय आहे?

शैक्षणिक धोरण विश्लेषणाच्या रचनेमध्ये एक प्रक्रिया समाविष्ट असते ज्यामध्ये विविध भागधारक धोरणांचे विश्लेषण, निर्मिती, अंमलबजावणी, मूल्यांकन आणि पुनर्रचना असते. शैक्षणिक धोरण थेट आदर्श शैक्षणिक मानकांशी संबंधित आहे जसे की जे अर्थव्यवस्थेच्या मनुष्यबळाच्या आवश्यकतांना अनुकूल करते.

Key Points

राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण 2020

• यापूर्वीची दोन शैक्षणिक धोरणे स्वातंत्र्यानंतर 1968 आणि 1986 मध्ये आणण्यात आली होती.
• केंद्रीय मंत्रिमंडळाने नवीन राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण (NEP), 2020 ला मान्यता दिली आहे ज्याच्या उद्देशाने भारतीय शिक्षण व्यवस्थेत अनेक बदल केले आहेत.
• शालेय शिक्षण नियामक प्रणालीचे मुख्य उद्दिष्ट शैक्षणिक परिणाम सुधारणे हे असले पाहिजे जेणेकरुन मुले प्राप्त केलेले ज्ञान आणि कौशल्ये वास्तविक जीवनात लागू करू शकतील.
• कॅबिनेट मंत्रालयाने मनुष्यबळ विकास मंत्रालयाचे नाव बदलून शिक्षण मंत्रालय असे करण्यास मान्यता दिली.
• सध्याची 10+2 प्रणाली अनुक्रमे 3-8, 8-11, 11-14 आणि 14-18 वर्षे वयोगटातील नवीन 5+3+3+4 अभ्यासक्रमाच्या संरचनेद्वारे बदलली जाणार आहे.
• पर्यावरण शास्त्राचा शिक्षणाचा अविभाज्य भाग म्हणून समावेश करण्याचे मुख्य कारण म्हणजे विद्यार्थ्यांना पर्यावरणाचे संरक्षण आणि संवर्धनाचे मूल्य शिकवणे म्हणजेच पर्यावरणाचा ऱ्हास आणि ते कसे टाळता येईल याची विद्यार्थ्यांना जाणीव करून देणे.
• जेव्हा विद्यार्थी भविष्यातील पर्यावरणीय धोक्यांसाठी चांगली तयारी करतात तेव्हा ते त्यांच्याशी सामना करण्यास सक्षम असतील.
• स्मरणात ठेवलेले ज्ञान आणि तथ्ये यापेक्षा विद्यार्थ्यांच्या मुख्य क्षमता तपासण्यासाठी परीक्षा अधिक केंद्रित असतील.

त्यामुळे पर्यावरण विज्ञान शिक्षणाचा अविभाज्य भाग म्हणून समाविष्ट करणे म्हणजे विद्यार्थ्यांना पर्यावरणाचे रक्षण आणि संवर्धनाचे मूल्य शिकवणे होय, असा निष्कर्ष काढण्यात आला आहे.