दास वंश MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Slave dynasty - मोफत PDF डाउनलोड करा

योग्य उत्तर शमसुद्दीन इल्तुतमिश आहे.

• शमसुद्दीन इल्तुतमिश गुलाम घराण्याचा खरा संस्थापक म्हणून ओळखला जातो.

• शमसुद्दीन इल्तुतमिश (1211 AD -1236 AD)
  • तो कुतुबुद्दीन ऐबकचा गुलाम होता आणि त्याने अराम बख्शला मारल्यानंतर 1211 मध्ये दिल्लीच्या गादीवर कब्जा केला.
  • तो ‘गुलाम राजवंश आणि दिल्ली सल्तनतचा खरा संस्थापक’ म्हणून ओळखला जात होता कारण त्याने दिल्ली सल्तनतला गजनीच्या राज्यकर्त्यांनी केलेल्या अत्याचाराच्या दाव्यापासून मुक्त केले होते.
  • त्याने लाहोरच्या जागी दिल्लीला राजधानी बनविली.
  • खवारीझम शाहला आश्रय नाकारून त्याने दिल्ली सल्तनतला चंगेज खानच्या क्रोधापासून वाचवले, ज्याचा पाठलाग चंगेज खान करत होता. 
  • इस्लामिक राज्यांच्या जागतिक बंधुत्वाचा सदस्य म्हणून मान्यता असलेल्या बगदादच्या खलीफाद्वारे (खलिफा) मान्यता प्राप्त करून त्याने त्याचे अधिकार (दिल्लीची सल्तनत) मिळवले.
  • त्यांनी कुतुब मीनारचे बांधकाम पूर्ण केले.
  • त्यांनी तुर्कान-ए-चहलगानी किंवा चालीसा या नावाने ओळखल्या जाणार्‍या 40 थोरांच्या गटाची स्थापना केली.
  • दिल्ली सल्तनतमध्ये त्यांनी इक्ता-दार प्रणाली सुरू केली. पगाराच्या बदल्यात ही जमीनीचा मोबदला आहे, जी त्याने आपल्या अधिकार्‍यांना दिली.
  • त्याने चांदीची नाणी (टंका) आणि तांब्याचे नाणे (जिटल) आणले.
  • त्यांनी ताबाकत-ए-नसिरीचे लेखक मिन्हाज-अल-सिराज यांचे संरक्षण केले.

• आराम शाह कुतुबुद्दीन ऐबकचा मुलगा होता.
• रझिया सुलतान मध्ययुगीन भारतातील पहिली आणि शेवटची मुस्लिम महिला शासक होती.

योग्य उत्तर म्हणजे कुतुबुद्दीन ऐबक आहे.

Key Points 

• कुतुबुद्दीन ऐबक हे दिल्ली सल्तनतीचे संस्थापक होते.
• ते एक माजी गुलाम आणि मोहम्मद घोरीचे सेनापती होते.
• मोहम्मद घोरीच्या मृत्यूनंतर, ऐबकने 1206 मध्ये स्वतःला दिल्लीचा सुलतान घोषित केले.
• त्यांनी ममलुक राजवंशची स्थापना केली, ज्याला गुलाम राजवंश म्हणूनही ओळखले जाते.
• कुतुबुद्दीन ऐबकला दिल्लीतील कुतुब मीनारच्या बांधकामाचे श्रेय दिले जाते, जे त्याच्या उत्तराधिकार्‍याने इल्तुतमिशने पूर्ण केले होते.
• घोडेस्वारी अपघातामुळे त्यांचे 1210 मध्ये निधन झाले.

Additional Information 

• अलाउद्दीन खिलजी
  • अलाउद्दीन खिलजी हे खिलजी राजवंशाचे दुसरे शासक होते.
  • ते त्यांच्या लष्करी विजयांसाठी आणि बाजार सुधारणांसाठी ओळखले जातात.
  • त्यांनी 1296 ते 1316 पर्यंत राज्य केले.
• इल्तुतमिश
  • इल्तुतमिश हे ममलुक राजवंशाचे तिसरे शासक होते.
  • ते दिल्ली सल्तनतीची सत्ता घट्ट करण्यासाठी आणि कुतुब मीनारचे बांधकाम पूर्ण करण्यासाठी ओळखले जातात.
  • त्यांनी 1211 ते 1236 पर्यंत राज्य केले.
• बलबन
  • बलबन हे ममलुक राजवंशाचे शासक होते आणि 1266 ते 1287 पर्यंत दिल्लीचे सुलतान होते.
  • ते त्यांच्या मजबूत केंद्रीय प्रशासन आणि लष्करी सुधारणांसाठी ओळखले जातात.
  • त्यांनी राजांच्या दैवी हक्काची संकल्पना सादर केली.

मुक्ती हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• दिल्ली सल्तनतच्या काळात, 'इक्ता'च्या प्रशासकीय प्रमुखाला मुक्ती म्हणून ओळखले जात असे.
• 'इक्ता'मध्ये कायदा व सुव्यवस्था राखण्याची जबाबदारी मुक्तीची होती.
• त्याला महसूल गोळा करण्याचे आणि सुलतानला त्याचा वाटा मिळावा याची खात्री करण्याचे काम देखील सोपवण्यात आले होते.
• मुक्ती हा सामान्यतः उच्चपदस्थ अधिकारी आणि सल्तनतचा विश्वासू सदस्य होता.

Additional Information

• इक्ता प्रणाली
  • दिल्ली सल्तनतीच्या काळात इक्ता प्रणाली हा जमीन महसूल वाटपाचा एक प्रकार होता.
  • पगाराच्या बदल्यात लष्करी अधिकारी आणि सरदारांना जमीन देण्यात येत असे.
  • इक्ता धारकांना इक्तादार किंवा मुक्ती असे म्हटले जात असे.
• दिल्ली सल्तनत
  • दिल्ली सल्तनत हे दिल्ली स्थित एक मुस्लिम राज्य होते, ज्याने भारतीय उपखंडाच्या मोठ्या भूभागावर 300 वर्षांहून अधिक काळ राज्य केले होते.
  • 1192 मध्ये घुरीद सैन्याने राजपूत शासकांचा पराभव केल्यानंतर त्याची स्थापना झाली होती.
• प्रशासकीय पदानुक्रम
  • सुलतान हा सर्वोच्च अधिकारी होता, त्यानंतर वजीर (मुख्यमंत्री), कादी (न्यायाधीश) आणि आरीझ (लष्करी अधिकारी) होते.
• महसूल संकलन
  • मुक्ती, नियुक्त केलेल्या जमिनीतून महसूल गोळा करत असे आणि स्थानिक प्रशासन आणि संरक्षणासाठी सैन्य राखत असे.
  • गोळा होणाऱ्या महसुलाचा काही भाग केंद्रीय तिजोरीत पाठवला जात असे.

योग्य उत्तर कुतुब-दिन ऐबक आहे. 

Key Points 

• कुतुबुद्दीन हे कुतुबुद्दीन ऐबकचे दुसरे नाव आहे.
• तो गुलाम राजवंशाचा संस्थापक होता.
• त्यांच्या दातृत्वामुळे त्यांना लाख बक्श म्हणूनही ओळखले जात असे.
• त्याने मुहम्मद घोरीच्या सैन्यात कमांडर म्हणून काम केले
• इ.स. 1210 मध्ये चौगन किंवा पोलो खेळताना त्यांचा मृत्यू झाला.
• त्याने गुलाम राजवंशाचा पहिला सम्राट म्हणून काम केले.
• गुलाम राजवंशाचे दुसरे नाव मामलुक राजवंश आहे.
• राजवंश खिलजी (किंवा खल्जी) घराण्यानंतर आला.

Additional Information 

• इल्तुतमिश (राज्य: 1211 – 1236):
  • आराम शाह हा एक कमकुवत शासक होता. शमसुद्दीन इल्तुतमिश याला शासक बनण्यासाठी आमंत्रित करणाऱ्या श्रेष्ठींच्या गटाने त्याच्याविरुद्ध कट रचला होता.
  • इल्तुतमिश हा ऐबकचा जावई होता.
  • त्याने उत्तर भारतातील घुरीद प्रदेशांवर राज्य केले.
  • तो मध्य आशियात जन्मलेला तुर्किक गुलाम होता.
  • इल्तुतमिश हा दिल्लीच्या गुलाम शासकांपैकी श्रेष्ठ होता.
  • त्याने आपली राजधानी लाहोरहून दिल्लीला हलवली.
  • 1236 मध्ये त्यांचा मृत्यू झाला आणि त्यांची मुलगी रजिया सुलताना त्याच्यानंतर गादीवर आली कारण त्याने आपल्या मुलांना योग्य मानले नाही.
• बलबन:
  • त्याने इसवी सन 1266 - इसवी सन 1287 पर्यंत राज्य केले.
  • ते चहलगनी चालिसाचे सदस्य होते.
  • त्याने चहलगणीची सत्ता मोडून काढत मुकुटाची प्रतिष्ठा बहाल केली.
  • त्याने एक मजबूत केंद्रीकृत सैन्य तयार केले आणि लष्करी विभाग दिवान-ए-आरझची स्थापना केली.
  • त्याने जिल-इ-इलाही (देवाची सावली) ही पदवी धारण केली आणि राजा हा देवाचा नायब (नियाबत-ए-खुदाई) असल्याचे लोकांवर ठसवले.
  • सिजदा आणि पायबोसच्या इराणी समारंभांवर त्यांनी आग्रह धरला

• रझिया सुलतान ही दिल्ली सल्तनतीची पहिली आणि एकमेव महिला शासक होती.
• ती गुलाम राजवंशातील होती.
• ती इल्तुतमिश (1210-1236) ची मुलगी होती आणि तिने इ.स. 1236-1240 पर्यंत राज्य केले.
• दिल्ली सल्तनतची कालगणना अशी आहे

बरोबर उत्तर तेरावे आहे.

• तेराव्या शतकात बांधलेला कुतुबमिनार, पाच मजल्यांमध्ये विभागलेला 238 फूट उंचीचा निमुळता टॉवर आहे.
• मिनार हे बहुभुज आणि गोलाकार आकारांचे मिश्रण आहे.
• हे मुख्यत्वे लाल आणि बफ वाळूच्या दगडाने बांधलेले आहे आणि वरच्या मजल्यावर काही संगमरवरी वापरल्या आहेत.
• हे अत्यंत सुशोभित बाल्कनी आणि फॉलिएटेड डिझाइनसह गुंफलेल्या शिलालेखांच्या पट्ट्यांद्वारे वैशिष्ट्यीकृत आहे.
• कुतुब-अल-दिन ऐबकने कुतुबमिनारचे बांधकाम सुरू केले जे इल्तुतमिशने पूर्ण केले.

लिंक: https://bit.ly/3l2cxRP

वरील सर्व हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• कुतुबुद्दीन ऐबक हा गुलाम वंशाचा संस्थापक होता.
• त्याला लाख बक्श असेही म्हटले जात असे आणि तो स्वत:ला सुलतान म्हणत नसे.
• त्याला इंडो इस्लामिक वास्तुकलेचे संस्थापक मानले जाते.
• तो दिल्लीच्या पहिल्या मध्ययुगीन शहर मेहरौलीचा संस्थापक होता.
• त्याने चिश्ती सूफी संत कुतुबुद्दीन बख्तियार काकी यांच्या नावावर असलेल्या कुतुबमिनारचे बांधकाम सुरू केले जे इल्तुतमिशने पूर्ण केले.
• कुव्वत उल इस्लाम ही दिल्लीतील कुतुबुद्दीन ऐबकने बांधलेली मशीद आहे.

Important Points 

उत्तर : (3) - तुर्क

• गुलाम वंशाचा संस्थापक कुतुब-उद्दीन ऐबक हा तुर्की गुलाम होता.
• तो घोरच्या मुहम्मदचा गुलाम होता.
• त्याने 1206 मध्ये गुलाम घराण्याची स्थापना केली.

योग्य उत्तर ​कुतुबुद्दीन ऐबक हे आहे. 

• इसवी सन 1206 मध्ये मोहम्मद घोरीच्या मृत्यूनंतर कुतुबुद्दीन ऐबक हा भारताचा शासक बनला.
• त्याने भारतात गुलाम राजवंशाची स्थापना केली आणि त्याच्या उदारतेमुळे त्याला लाख बक्श म्हणूनही ओळखले जात असे.
• इसवी सन 1210 मध्ये चौगन किंवा पोलो खेळताना त्यांचा मृत्यू झाला.

योग्य उत्तर इल्तुमिश आहे.

Key Points

• प्रसिद्ध सुफी संत ख्वाजा कुतुबुद्दीन भक्तियार काकी यांच्या स्मरणार्थ कुतुब-उद्दीन ऐबक यांनी कुतुबमिनार बांधण्यास सुरुवात केली. 
• कुतुबुद्दीन ऐबक (इसवी सन 1206 - इसवी सन 1210):
  • तो गुलाम राजवंशाचा संस्थापक होता.
  • त्याला इमारतीचा फक्त पहिला मजला पूर्ण करता आला.

इल्तुतमिश:

त्याला 'दिल्ली सल्तनतचा खरा संस्थापक' मानले जाते. त्याने लाहोरच्या जागी दिल्लीला राजधानी केली.

• चंगेझ खान ज्याचा पाठलाग करत होता त्या ख्वारिजम शाहला आश्रय नाकारून त्याने दिल्ली सल्तनतला चंगेझ खानच्या क्रोधापासून वाचवले.
• इस्लामिक राष्ट्रांच्या जागतिक बंधुत्वाचा सदस्य म्हणून बगदादच्या खलिफाची (खलिफा) मान्यता मिळवून त्याने त्याचा अधिकार (दिल्लीची सल्तनत) मिळवला.
• कुतुबमिनारचे बांधकाम त्याने पूर्ण केले.
• त्यांनी तुर्कन-इ-चहलगानी किंवा चालिसा या नावाने ओळखल्या जाणार्‍या 40 सरदारांचा एक गट तयार केला.
• त्यांनी दिल्ली सल्तनतमध्ये इक्ता-दार पद्धत सुरू केली. ही वेतनाच्या बदल्यात जमिनीची नियुक्ती आहे, जिचे त्याने आपल्या अधिकाऱ्यांमध्ये वितरण केले.
• त्याने चांदीचे नाणे (टंक) आणि तांब्याचे नाणे (जीतल) आणले.
• त्याने तबकत-इ-नासिरीचे लेखक मिन्हाज-अल-सिराज यांना संरक्षण दिले.

Additional Information

• हे बांधकाम नंतर त्याचा उत्तराधिकारी इल्तुतमिश याने ताब्यात घेतले ज्याने मनोर्‍याच्या आणखी तीन मजल्यांचे बांधकाम केले.
• कुतुबमिनार हे भारतातील नवी दिल्ली येथील मेहरौली भागातील युनेस्कोचे जागतिक वारसा स्थळ आहे.
• कुतुबमिनारच्या वेगवेगळ्या विभागातील पारसो-अरबी आणि नागरी त्याच्या बांधकामाचा इतिहास प्रकट करतात.
• इल्तुतमिश हा दिल्लीतून राज्य करणारा पहिला मुस्लीम सार्वभौम होता आणि दिल्ली सल्तनतचा प्रभावी संस्थापक मानला जातो.

योग्य उत्तर रझिया सुलताना आहे. 

Key Points 

• रदिया बिंत इतुतमिश किंवा रझिया सुलताना म्हणून प्रसिद्ध असलेली ही 1236 ते 1240 पर्यंत दिल्लीची शासक होती.
• ती पहिली मुस्लिम महिला शासक होती आणि तिचे वडील इतुतमिश यांच्यानंतर 1236 मध्ये दिल्लीची सल्तनत बनली.
• तिने सुलताना म्हणून संबोधण्यास नकार दिला पण स्वतःला "सुलतान" ही पदवी असल्याचा दावा केला.
• जन्म - सुलतान इल्तुतमिश आणि कुतुब बेगम.
• राजवंश - गुलाम राजवंश.
• राज्य - दिल्ली सल्तनत.

Additional Information 

• दिल्ली सल्तनतमध्ये 5 राजवंश होते.
• मामलुक राजवंश हा दिल्ली सल्तनतचा पहिला राजवंश होता.
  • त्याने 1206-1290 पर्यंत राज्य केले.
• खिलजी राजवंश हा दिल्ली सल्तनतचा दुसरा राजवंश होता.
  • त्याने 1290 ते 1320 पर्यंत राज्य केले.
• तुघलक राजवंश हा दिल्ली सल्तनतचा तिसरा राजवंश होता.
  • त्याने 1320 ते 1414 पर्यंत राज्य केले.
• सय्यद राजवंश हा दिल्ली सल्तनतचा चौथा राजवंश होता.
  • त्याने 1414-1451 पर्यंत राज्य केले.
• लोधी राजवंश हा दिल्ली सल्तनतचा पाचवा राजवंश होता.
  • त्याने 1451 ते 1526 पर्यंत राज्य केले.

योग्य उत्तर इल्तुतमिश आहे. 
Key Points

• इल्तुतमिशने आपल्या विश्वासू सरदारांना तुर्कन-इ-चहलगानी म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या चाळीस जणांच्या गटात संघटित केले.
• तुर्कन-इ-चहलगनी ही 40 तुर्की आणि गैर-तुर्की गुलामांची एक परिषद होती ज्यांनी अल्तमशच्या इच्छेनुसार दिल्ली सल्तनतचा कारभार चालवला.
• भारतीय उपखंडाच्या इतिहासातील हे पहिले नियमित मंत्रीमंडळ होते.
• सम्राटाला त्याच्या प्रशासकीय आणि राजकीय अधिकारांच्या वापरात मदत करण्यासाठी या परिषदेची स्थापना करण्यात आली.

Additional Information 

• अल्तमश हा दिल्ली सल्तनतचा संस्थापक मानला जात असे.
• उत्तर भारतातील पूर्वीच्या घुरिद प्रदेशांवर राज्य करणाऱ्या मामलुक राजांपैकी तो तिसरा होता.
• 1190 च्या उत्तरार्धात, घुरीद गुलाम- सेनापती कुतुब-अल-दीन ऐबकला  त्याने दिल्लीत विकत घेतले.
• त्याने चांदीचा टांका आणि तांब्याचा जिताल सादर केला.
• त्याने इक्तादारी प्रणालीची स्थापना केली: साम्राज्याचे इक्तांमध्ये विभाजन केले गेले व पगाराच्या बदल्यात श्रेष्ठ आणि अधिकाऱ्यांना इक्ते नियुक्त केले गेले.

योग्य उत्तर घियासुद्दीन बलबन आहे.

Key Points

• ​घियासुद्दीन बल्बन:
  • त्याने इ.स. 1266 - इ.स. 1287 पर्यंत राज्य केले.
  • ते चहलगनी चालिसाचे सदस्य होते.
  • त्यांनी चहलगनीची सत्ता मोडून काढत मुकुटाची प्रतिष्ठा बहाल केली.
  • त्याने एक मजबूत केंद्रीकृत सैन्य तयार केले आणि लष्करी विभाग दिवान-ए-अर्झची स्थापना केली.
  • त्याने जिल-इ-इलाही (देवाची सावली) ही पदवी धारण केली आणि राजा हा देवाचा नायब (नियाबत-ए-खुदाई) असल्याचे लोकांच्या मनावर बिंबवले.
  • त्याने सिजदा आणि पायबोस या इराणी समारंभांचा आग्रह धरला.
  • बलबनने नवरोझ हा सण सुरू केला.
  • त्याने रक्त आणि लोहाचे धोरण स्वीकारले.
  • तो पर्शियन साहित्याचा पुरस्कर्ता होता आणि त्याने अमीर खुसरोला विशेष स्थान दिले.

Additional Information

• गुलाम राजवंशातील सुलतानांची यादी
  • कुतुबुद्दीन ऐबक (इ.स.1206-1210)
  • आराम शाह (इ.स.1210-1211)
  • इल्तुतमिश (इ.स.1211-1236)
  • रुकनुद्दीन फिरोज (इ.स.1236)
  • रझिया अल-दिन (इ.स.1236-1240)
  • मुइझ-उद्दीन बहराम शाह (इ.स.1240-1242)
  • अलाउद्दीन मसूद शाह (इ.स.1242-1246)
  • नसिरुद्दीन महमूद शाह (इ.स.1246-1266)
  • घियास-उद-दीन बलबन (इ.स.1266-1286)
  • मुइझ-उद-दीन मुहम्मद कैकाबाद (इ.स.1286-1290)