Question
Download Solution PDFसूची II सह सूची I (संघटना आणि संघर्ष) जुळवा आणि सूची खालील पर्यायांचा वापर करून योग्य उत्तर निवडा:
|
सूची I |
सूची II |
|
1. विशिष्ट विभाग किंवा गटाच्या हितसंबंधांना प्रोत्साहन देणाऱ्या संघटना |
A. आंदोलन |
|
2. सामान्य हितसंबंधांना प्रोत्साहन देणाऱ्या संघटना |
B. राजकीय पक्ष |
|
3. संघटनात्मक संरचनेसह किंवा गटांशिवाय सामाजिक समस्येचे निराकरण करण्यासाठी संघर्ष सुरू केला जातो |
C. विभागीय स्वारस्य गट |
|
4. राजकीय सत्ता मिळवण्याच्या उद्देशाने लोकांची जमवाजमव करणाऱ्या संघटना |
D. जनहित गट |
Answer (Detailed Solution Below)
Detailed Solution
Download Solution PDFलोकशाहीत कोणत्याही मोठ्या संघर्षामागे विविध प्रकारच्या संघटना कार्यरत असतात. या संघटना दोन प्रकारे आपली भूमिका बजावतात.
- स्पर्धात्मक राजकारणात प्रत्यक्ष सहभाग म्हणजे पक्ष निर्माण करणे, निवडणूक लढवणे आणि सरकार प्रस्थापित करणे. तथापि, प्रत्येक नागरिक मतदानाशिवाय प्रत्यक्ष सहभाग घेत नाही.
- असे अनेक अप्रत्यक्ष मार्ग आहेत ज्याद्वारे लोक सरकारसमोर त्यांच्या मागण्या किंवा त्यांचे दृष्टिकोन मांडू शकतात. हे लोकांच्या आवडीनिवडी किंवा दृष्टिकोनांना चालना देण्यासाठी संघटना तयार करून आणि उपक्रम राबवून केले जाते. अशा गटांना "स्वारस्य गट किंवा दबाव गट" म्हणून ओळखले जाते.
Important Points
- आंदोलन हे निवडणूक स्पर्धेत प्रत्यक्ष भाग घेण्याऐवजी राजकारणावर प्रभाव पाडण्याचा प्रयत्न करते. ही एक छोटी संघटना आहे जी स्वारस्य गटापेक्षा लोकांच्या उत्स्फूर्त मोठ्या सहभागावर अवलंबून असते.
- हे संघटनात्मक संरचनेसह किंवा गटांशिवाय सामाजिक समस्येच्या निराकरणासाठी संघर्ष सुरू करते.
- उदाहरणार्थ: नर्मदा बचाव आंदोलन, माहिती अधिकारासाठी आंदोलन, दारूविरोधी आंदोलन, महिला आंदोलन, पर्यावरण आंदोलन.
- विभागीय स्वारस्य गट- समाजाच्या विशिष्ट वर्गाच्या किंवा गटाच्या हितसंबंधांना प्रोत्साहन देणे हे त्यांचे उद्दिष्ट आहे.
- ते समाजातील एका वर्गाचे प्रतिनिधित्व करतात. उदाहरणार्थ: कामगार संघटना, व्यापारी संघटना आणि व्यावसायिक (वकील, डॉक्टर, शिक्षक इत्यादी.)
- त्यांची मुख्य चिंता त्यांच्या सदस्यांचे कल्याण आणि कल्याण आहे, सर्वसाधारणपणे केवळ समाज नाही.
- संस्थेचे प्रतिनिधीत्व करत असलेल्या कारणाचा संस्थेच्या सदस्यांना लाभ होऊ शकत नाही. उदाहरणार्थ: बोलिव्हियन संघटना, FEDECOR.
- जनहित गट- त्यांच्या स्वतःच्या सदस्यांव्यतिरिक्त इतर गटांना मदत करण्याचे त्यांचे उद्दिष्ट असते.
- त्यांना प्रचारात्मक गट देखील म्हणतात.
- त्यांच्या स्वतःच्या सदस्यांव्यतिरिक्त इतर गटांना मदत करण्याचा त्यांचा हेतू आहे.
- काही घटनांमध्ये, सार्वजनिक हित गटाचे सदस्य असे उपक्रम करू शकतात ज्यामुळे त्यांना तसेच इतरांनाही लाभ होईल. उदाहरणार्थ: BAMCEF (मागास व अल्पसंख्याक समुदाय कर्मचारी महासंघ)
- अशा प्रकारे, आपण म्हणू शकतो की योग्य जुळणी 1 - C, 2 - D, 3 - A, 4 - B आहे.
Last updated on Jun 17, 2025
-> The CUET 2025 provisional answer key has been made public on June 17, 2025 on the official website.
-> The CUET 2025 Postponed for 15 Exam Cities Centres.
-> The CUET 2025 Exam Date was between May 13 to June 3, 2025.
-> 12th passed students can appear for the CUET UG exam to get admission to UG courses at various colleges and universities.
-> Prepare Using the Latest CUET UG Mock Test Series.
-> Candidates can check the CUET Previous Year Papers, which helps to understand the difficulty level of the exam and experience the same.