क्षयरोग (टीबी) शोधण्याबाबत खालील विधाने विचारात घ्या:

विधान ।: लक्षणे नसलेले क्षयरोगाचे रुग्ण फक्त छातीच्या क्षकिरणानेच शोधता येतात.

विधान II: क्षयरोगाचे रुग्ण शोधण्यासाठी थुंकीचे स्मीअर मायक्रोस्कोपी ही सर्वात विश्वासार्ह पद्धत आहे.

वरील विधानांच्या बाबतीत खालीलपैकी कोणते योग्य आहे?

योग्य उत्तर पर्याय 3 आहे.

In News 

• 100 दिवसांच्या तीव्र क्षयरोग निर्मूलन मोहिमेत लाखो लोकांची तपासणी करण्यात आली, ज्यात लवकर निदानासाठी AI-वर्धित एक्स-रे स्क्रीनिंगवर भर देण्यात आला.

Key Points 

• लक्षणे नसलेल्या टीबीच्या प्रकरणांमध्ये, ज्यांना सबक्लिनिकल टीबी देखील म्हणतात, खोकला, ताप किंवा वजन कमी होणे यासारखी सामान्य लक्षणे दिसून येत नाहीत. छातीच्या एक्स-रेद्वारे हे प्रकरण सर्वोत्तम प्रकारे शोधले जातात, जे लक्षणे दिसण्यापूर्वीच टीबीच्या सूचक असामान्यता प्रकट करू शकतात. म्हणून, विधान-I योग्य आहे.
• थुंकीच्या स्मीअर मायक्रोस्कोपीचा वापर मोठ्या प्रमाणात केला जात असला तरी, ती केवळ श्वसनाच्या लक्षणांसह सक्रिय टीबी रुग्णांना शोधण्यासाठी प्रभावी आहे . ती थुंकीत टीबी जीवाणूच्या उपस्थितीवर अवलंबून असते, जे लक्षणे नसलेल्या व्यक्ती शोधण्यासाठी पुरेशा प्रमाणात तयार करू शकत नाहीत. म्हणून, विधान-II अयोग्य आहे.

Additional Information 

• 100 दिवसांच्या तीव्र क्षयरोग निर्मूलन मोहिमेत लक्षणे नसलेल्या व्यक्तींची तपासणी करण्यासाठी छातीच्या एक्स-रेवर अवलंबून होते, जरी त्याची व्याप्ती मर्यादित होती.
• WHO सबक्लिनिकल टीबीसाठी प्राथमिक तपासणी साधन म्हणून छातीचा एक्स-रे घेण्याची शिफारस करते, त्यानंतर पुष्टीकरणासाठी आण्विक चाचण्या (उदा. CBNAAT/ट्रयूनॅट) केल्या जातात.
• थुंकी स्मीअर मायक्रोस्कोपी अजूनही वापरली जाते परंतु आण्विक चाचण्यांपेक्षा कमी संवेदनशीलता असते आणि लक्षणे नसलेला क्षयरोग शोधण्यासाठी ती कुचकामी असते.